Humarhátíð og hornfirska hagkerfið

Pistilinn hér á undan skrifaði ég aðallega til að reyna að losa mig við hugsanir um Humarhátíð. Ég var og er eiginlega búinn að ákveða að hætta að hafa skoðanir á þeirri ágætu hátíð; eiginlega búinn að gefast upp á því að tala fyrir daufum eyrum í mörg ár um eitthvað sem skiptir mig persónulega engu máli í sjálfu sér. Viðbrögðin við pistlinum fannst mér reyndar merkileg; um 450 manns virðast hafa lesið hann og ég hef fengið fullt af kommentum bæði á Facebook og á förnum vegi. Þó ég standi enn við þá ákvörðun mína sem ég opinberaði hér að framan hef ég ákveðið að tjá mig pínulítið meira um hátíðina hér á þessum vettvangi - svona til að hreinsa aðeins betur út úr hausnum.

Hornfirska hagkerfið er hugtak sem mér hefur lengi fundist athyglisvert. Ég veit ekkert hvaðan það er komið og hvort það er hægt að heimfæra það upp á einhver fræði, en ég hef stundum leikið mér að því að setja ýmsa menningarviðburði hér á staðnum í samhengi við þetta hugtak. Hugmyndin um hornfirska hagkerfið er einfaldlega sú að líta á Sveitarfélagið Hornafjörður sem sjáfstætt hagkerfi þar sem peningar geta geta skipt um hendur, komið inn á svæðið eða farið út af því.

Hér eru nokkur dæmi um menningarviðburði sem hægt er að setja í samhengi við þessa pælingu:

Jólatónleikar Karlakórsins Jökuls
Það er nær eingöngu heimafólk sem sækir þennan viðburð svo það koma engir peningar inn á svæðið í tengslum við hann.  Kostnaður við viðburðinn er sennilega nánast enginn því allir gefa vinnu sína.  Tekjunum er síðan varið til að styrkja gott málefni á svæðinu.  Engir peningar koma inn í hagkerfið og engir peningar fara út úr því.

Tónleikar Mugison í Pakkhúsinu
Gestir þessa viðburðar eru nær eingöngu heimamenn og tekjurnar verða því allar til innan svæðisins.  Gera má ráð fyrir að tónleikahaldarar greiði einhvern kostnað innan svæðisins s.s. húsaleigu o.fl. en að öðru leiti fara þeir með tekjurnar með sér út af svæðinu.  Engir peningar koma inn á svæðið og nánast allar tekjurnar fara út úr hornfirska hagkerfinu.

Þorrablót Hafnarbúa (ekkert ákveðið ár - bara uppskáldað dæmi)
Tekjur þorrablótsins verða nánast allar til innan hagkerfisins.  Næstum allir gestir blótsins eru heimafólk og fyrirtæki innan svæðisins veita styrki.   Varðandi kostnaðarliðina þá eru veitingar eru í höndum heimamanna þannig að það hefur engin áhrif á hagkerfið (peningarnir skipta um hendur innan svæðisins) en það er ráðin hljómsveit úr Reykjavík og leigt hljóðkerfi austan af landi sem við gefum okkur að kosti samtals 1.200.000.  Niðurstaðan er því sú að engir peningar koma inn í hagkerfið en 1,2 milljónir fara út úr því.

Haustsýning Hornfirska skemmtifélagsins
Undanfarin ár hafa 700 - 900 manns sótt þennan viðburð og hlutfall aðkomufólks verið á að giska 20-30%.  Í þessu dæmi skulum við gefa okkur að um 200 manns, sem ekki búa innan hornfirska hagkerfisins, sæki viðburðinn og hver og einn eyði 15.000 kr. í viðburðinn sjálfan (matur, gisting, sýning og ball).  Viðburðurinn er algjörlega á vegum heimafólks og litlir peningar fara út úr hornafirska hagkerfinu.  Niðurstaða þessa dæmis er því sú að um 3 milljónir koma inn á svæðið og um 200 þúsund fara út af því (nettó 2,8 milljónir inn í hagkerfið).

Það eru ekki mikil vísindi á bak við þessi dæmi en þau útskýra kannski pælinguna um hornfirska hagkerfið og hvernig nota má hana sem eitt sjónarhorn á t.d. Humarhátíð.  

Það er rétt að taka það skírt fram að ég er ekki að tala fyrir því að engir peningar megi fara út úr þessu svokallaða hornfirska hagkerfi í tengslum við menningarviðburði.  Ég geri mér fullkomlega grein fyrir því að stundum verður menningin að kosta peninga.  Við eigum að fá menningarviðburði inn á svæðið og borga fyrir það, en við eigum að gera það meðvitað.  Viljum við að Humarhátíð sé viðburður sem kostar okkur peninga út úr hornfirska hagkerfinu eða eigum við að stefna að því að Humarhátíð afli tekna inn í þetta ágæta hagkerfi?  Þetta er að mínu mati hluti af stefnunni sem hefur ekki verið mótuð fyrir Humarhátíð.

Ég er þess fullviss að ef við viljum getum við haldið Humarhátíð þannig að nánast allir kostnaðarliðir falla inna hornfirska hagkerfisins.  Og ef rétt er á spöðunum haldið á hátíðin að geta aflað töluverðra tekna inn á svæðið (þá er ég að tala um tekjur af hátíðinni sjálfri - ekki afleiddar tekjur).

Að lokum skora ég á þá sem haldið hafa Humarhátíð undanfarin ár að gera bókhald hátíðarinnar opinbert.  Þá getur fólk séð hvaðan tekjurnar koma og hvert gjöldin fara og þannig sett Humarhátíð í samhengi við þessa hagkerfispælingu.   

Athugasemdir

[Þórgunnur (IP-tala skráð) 30.1.2012 kl. 23:24]

Sæll Heiðar

þetta eru áhugaverðar pælingar og ég hvet þig til að koma á fundinn á morgun.  Það er mikilvægt að fá sem flesta á fundinn og fá fram sem flestar hugmyndir